Hemijski pilinzi u dermatologiji

Hemijski pilinzi su dermatološki tretmani koji koriste različite vrste kiselina kako bi uklonili površinske slojeve kože, podstakli regeneraciju i poboljšali njen izgled i teksturu.

Ovi tretmani deluju tako što izazivaju kontrolisanu eksfolijaciju, čime se stimuliše obnova ćelija, proizvodnja kolagena i elastina, što rezultira zdravijom i ujednačenijom kožom. Nakon primene hemijskog rastvora dolazi do razgradnje veza između ćelija u epidermu, što omogućava ljuštenje kože i otkrivanje novog, zdravijeg sloja. Otkrivamo sve o raznim vrstama hemijskih pilinga, primenama, efektima i rizicima.

Vrste hemijskog pilinga

U zavisnosti od koncentracije i vrste kiseline, pilinzi mogu biti površinski, srednjeduboki ili duboki, a koriste se za tretiranje akni, hiperpigmentacija, finih bora, ožiljaka i drugih dermatoloških stanja.

Zbog svoje efikasnosti i prilagodljivosti različitim tipovima kože, hemijski pilinzi su danas jedan od najčešće primenjivanih tretmana u dermatologiji i estetskoj medicini.

Efekti hemijskog pilinga zavise od dubine penetracije korišćenih supstanci, pa se pilinzi mogu klasifikovati u tri glavne kategorije: površinski, srednjeduboki i duboki.

Površinski pilinzi

Površinski pilinzi koriste slabije kiseline koje deluju samo na gornje slojeve kože. Ovi pilinzi su najblaži i koriste se za tretman lakših nepravilnosti na koži, poput blage hiperpigmentacije, akni, ili sitnih bora. Najčešće korišćene supstance za površinske pilinge su glikolna kiselina, mlečna kiselina, voćne kiseline (AHA) i salicilna kiselina. Ove kiseline deluju tako što olakšavaju odstranjivanje mrtvih ćelija s površine kože, poboljšavajući njenu teksturu i tonus.

Srednjeduboki pilinzi

Srednjeduboki pilinzi deluju dublje od površinskih i obuhvataju sloj epiderma i gornje slojeve derma. Najčešće se koriste trihlorsirćetna kiselina (TCA) i ostale kiseline srednje jačine. Ovi pilinzi su efikasniji u tretiranju problema s kožom kao što su ožiljci od akni i dublje bore. Rezultati srednjih pilinga su vidljiviji i dugotrajniji u poređenju s površinskim, ali tretman zahteva duži period oporavka.

Duboki pilinzi

Duboki pilinzi prodiru do dubljih slojeva kože, uključujući dermis, i koriste se za tretman teških ožiljaka, dubljih bora, pa čak i preciznu korekciju ožiljaka od operacija ili povreda. Najčešće korišćena supstanca za duboke pilinge je fenol, koji je veoma jak i daje značajne rezultate u smislu podmlađivanja kože. Međutim, duboki pilinzi su najinvazivniji i zahtevaju duži period oporavka, kao i pažljivo praćenje od strane dermatologa zbog potencijalnih nuspojava.

Shutterstock.com

Indikacije za hemijski piling

Hemijski pilinzi se primenjuju u dermatologiji kako bi se tretirale razne kožne nepravilnosti i poboljšao izgled kože. Neki od najčešćih razloga zbog kojih se pacijenti odlučuju za ovaj tretman uključuju:

Akne i ožiljci od akni

Akne i ožiljci od akni jedan su od najčešćih razloga za primenu hemijskih pilinga. Hemijski pilinzi mogu pomoći u smanjenju broja akni tako što čiste pore, smanjuju lučenje sebuma i stimulišu obnovu kože. Takođe, pilinzi mogu značajno poboljšati izgled ožiljaka, smanjujući njihovu vidljivost i obnavljajući kožu.

Starenje kože i bore

Jedan od glavnih razloga zbog kojih se pacijenti podvrgavaju hemijskim pilinzima je smanjenje vidljivosti bora. Ovaj tretman stimuliše proizvodnju kolagena i elastina, što čini kožu čvršćom i podmlađenom. Površinski i srednji pilinzi najčešće su korišćeni za smanjenje bora, dok duboki pilinzi mogu biti efikasniji za dublje, izraženije bore.

Hiperpigmentacije

Hiperpigmentacije, koje se manifestuju kao tamne tačke ili mrlje na koži, često nastaju zbog izlaganja suncu, hormonskih promena ili starosti. Hemijski pilinzi mogu pomoći u izjednačavanju tona kože i smanjenju tamnih mrlja, čineći kožu ujednačenijom i svetlijom.

Tretman ožiljaka

Hemijski pilinzi koriste se za tretman raznih vrsta ožiljaka, bilo da se radi o ožiljcima od akni, hirurškim ožiljcima ili ožiljcima od povreda. Pilinzi mogu pomoći u omekšavanju ožiljaka, smanjenju njihove vidljivosti i stimulisanju regeneracije kože.

Tretman kože oštećene suncem

Koža koja je prekomerno izložena suncu često ima znakove starenja poput bora, flekica, diskoloracija i suvoće. Hemijski pilinzi mogu popraviti oštećenja izazvana suncem, poboljšavajući teksturu kože i smanjujući tragove oštećenja sunecem.

Shutterstock.com

Kako se koriste hemijski pilinzi

Profesionalni hemijski pilinzi obično koriste jače kiseline i primenjuju se u dermatološkim ordinacijama. Postupak se obično sprovodi u nekoliko faza: pre tretmana, koža mora biti očišćena i pripremljena. Ponekad se u danima pre tretmana koristi blagi eksfolijant kako bi se koža pripremila na piling.

Dermatolog nanosi odgovarajući hemijski piling, koji može biti u formi tečnosti, gela ili paste. Tretman traje od nekoliko minuta do pola sata, u zavisnosti od vrste pilinga.

Pilinzi mogu ostati na koži od nekoliko minuta do 20 minuta ili duže, u zavisnosti od intenziteta. Tokom ovog vremena, kiselina razgrađuje mrtve ćelije kože.

Neki pilinzi, posebno dublji, mogu zahtevati neutralizaciju kako bi se zaustavio njihov efekat.

Nakon pilinga, koža se mora hidrirati i zaštititi od sunca. Dermatolog će preporučiti posebne proizvode za posttretmansku negu.

Za tretman u kućnim uslovima, koriste se blaži oblici pilinga, poput glikolnih ili salicilnih kiselina, koje su dostupne u kremama, gelovima ili tonicima. Kao i kod profesionalnih tretmana, koža mora biti temeljno očišćena.

Nanesite malu količinu proizvoda na kožu, izbegavajući područje oko očiju i usta. Uvek pratite uputstvo na proizvodu, jer vreme izlaganja može varirati. Obično je potrebno ostaviti piling na koži 5–10 minuta, u zavisnosti od preporuke proizvoda. Nakon navedenog vremena, temeljno isperite piling mlakom vodom.

Koristite hidratantnu kremu i obavezno zaštitu od sunca. Hemijski pilinzi čine kožu osetljivijom na UV zrake.

Shutterstock.com

Rizici i neželjeni efekti

Najčešći neželjeni efekti uključuju crvenilo, peckanje, iritaciju i suvoću, koji traju od nekoliko sati do nekoliko dana, u zavisnosti od jačine pilinga. Koža postaje znatno osetljivija na sunčevo zračenje, što povećava rizik od hiperpigmentacija, pa je neophodno koristiti zaštitu od sunca sa visokim SPF faktorom (50+).

Kod dubljih pilinga može doći do ozbiljnijih komplikacija, uključujući hiper i hipopigmentacije, infekcije i ožiljke. Osobe sklone herpesu mogu doživeti njegovo ponovno aktiviranje, zbog čega se preporučuje preventivna antivirusna terapija pre tretmana.

U retkim slučajevima, hemijski piling može izazvati alergijske reakcije na određene kiseline ili konzervanse u preparatima. Takođe, nepravilna nega nakon tretmana ili prekomerno ljuštenje kože mogu usporiti proces zarastanja i izazvati oštećenja.

Pravilnim odabirom pilinga u skladu s tipom kože, dermatološkom konsultacijom i adekvatnom pripremom, moguće je minimizirati rizike. Pre tretmana, preporučuje se postepena priprema kože blagim eksfolijantima i hidratantnim kremama. Nakon tretmana, nega treba da uključuje bogatu hidrataciju, izbegavanje agresivnih kozmetičkih proizvoda i strogu zaštitu od sunca.

Takođe, osobe s tamnijim tonovima kože treba da budu posebno oprezne, jer su sklonije postinflamatornoj hiperpigmentaciji. U takvim slučajevima, preporučuje se korišćenje preparata sa inhibitorima melanina pre i posle pilinga, kako bi se smanjio rizik od neželjenih fleka.

Hemijski piling može poboljšati izgled i teksturu kože, ali zahteva pažljiv nadzor dermatologa i individualizovan pristup, kako bi se postigli optimalni rezultati uz minimalne komplikacije.

Naslovna fotografija-Shutterstock.com