Prijateljstvo između homoseksualnog muškarca i heteroseksualne žene
Naš poznati pisac Meša Selimović jednom je napisao: „Prijateljstvo se ne bira, ono biva, ko zna zbog čega, kao ljubav”.U Rečniku Američke psihološke asocijacije prijateljstvo se definiše kao relativno trajna i dobrovoljna veza između dve ili više osoba u kojoj oni koji su u prijateljskoj vezi teže da jedni drugima zadovolje potrebe, interesovanja i želje. Prijateljstvo se često razvija kroz zajedničko iskustvo u kojem osobe shvataju da ih druženje uzajamno ispunjava.
Prijateljstvo najčešće uključuje emotivnu povezanost i bliskost nalik onoj koja postoji u romantičnim vezama, ali za razliku od ljubavnih, tj. romantičnih veza, ne uključuje erotsku strast i seksualnu komponentu. Prijatelji brinu jedni o drugima i uživaju da provode vreme zajedno. Prijateljska veza podrazumeva poverenje, uzajamno poštovanje i podršku. Prijatelji zajedno provode deo vremena i učestvuju u različitim zajedničkim aktivnostima, od šetnje i ispijanja kafe, odlaska u pozorište, bioskop ili na izložbu, do zajedničkih hobija, putovanja i uzajamne podrške u teškim periodima kroz koje ponekad prolaze. Prijateljska veza, kada se jednom stvori, može biti i doživotna.
Ponekad ljudi, kada govore o svojim prijateljima, govore o različitim vrstama prijatelja: bliskim prijateljima, najboljim prijateljima i poznanicima. Osim toga, osobe koje su u prijateljskom odnosu mogu biti istog ili različitog pola. Često se polemiše o tome da li je zaista moguće pravo prijateljstvo između osoba različitog pola, tj. da li muškarac i žena mogu biti u prijateljskom odnosu koji po definiciji ne podrazumeva seksualnu intimnost. U ovom tekstu razmotrićemo jednu vrlo specifičnu vrstu prijateljstva između muškarca i žene koja najrečitije govori u prilog mogućnosti prijateljskog odnosa između osoba različitog pola.
Kakvo je prijateljstvo između homoseksualnog muškarca i heteroseksualne žene
Psihološka istraživanja pokazuju da heteroseksualne žene i homoseksualni muškarci procenjuju svoje međusobne prijateljske veze kao veoma smislene i duboke. Heteroseksualne žene koje imaju homoseksualne prijatelje teže da imaju pozitivniju sliku sopstvenog tela, imaju izraženiji osećaj sopstvene bezbednosti i imaju izraženiji doživljaj da su cenjene kao ličnosti. S druge strane, homoseksualni muškarci koji imaju heteroseksualne žene kao prijatelje smatraju sebe cenjenijim i „ukorenjenijim”.
Prijateljstva između heteroseksualnih žena i homoseksualnih muškaraca mogu biti zaista prava i duboka.
Zašto su prijateljstva između heteroseksualnih žena i homoseksualnih muškaraca često prava i duboka?
Kada muškarac i žena grade prijateljski odnos, nad njihovim prijateljstvom, poput Damoklovog mača, visi (često podsvesno ili polusvesno) jedno pitanje koje mora biti razrešeno kako bi prijateljstvo osoba različitog pola opstalo, a to je pitanje erotske privlačnosti i seksualne tenzije. Ovo pitanje razrešava se na različite načine: ponekad ovaj prijateljski odnos prerasta u ljubavni (pa i bračni), ali često dovodi i do međusobnih nesporazuma i potpunog prekida prijateljstva. U svakom slučaju, postojanje seksualne tenzije često komplikuje prijateljstvo između osoba različitog pola.
U prijateljskom odnosu između heteroseksualne žene i homoseksualnog muškarca nema dvosmislenosti odnosa i nesporazuma koji su uzrokovani seksualnom tenzijom. Takav prijateljski odnos od početka je platonski, tj. lišen seksualne tenzije. Dakle, pitanje seksualne tenzije u ovakvom prijateljskom odnosu razrešeno je od samog početka. Pošto je pitanje seksualne tenzije u ovakvom prijateljskom odnosu razrešeno od samog početka, žena se u takvom odnosu oseća opušteno, budući da je svesna toga da neće biti posmatrana kao seksualni objekat ili predmet udvaranja.
Ovo sve ne znači da pravi prijateljski odnos između heteroseksualnog muškarca i heteroseksualne žene nije moguć. Moguć je, ali retka su prava prijateljstva ovog tipa. Ovakva prijateljstva najčešće stvaraju heteroseksualne žene koje nemaju braću, a imale su zdrav odnos sa ocem i heteroseksualni muškarci koji nemaju sestre, a imali su zdrav odnos sa majkom. Kako bi prijateljstvo između heteroseksualne žene i heteroseksualnog muškarca uspelo, muškarac mora biti otvoren i prema femininoj (ženskoj) strani sopstvene ličnosti, što je među heteroseksualnim muškarcima prava retkost. Budući da su homoseksualni muškarci otvoreniji prema femininoj strani sopstvene ličnosti, znatno im je lakše da izgrade pravi prijateljski odnos sa heteroseksualnom ženom.
Prijateljstvo između homoseksualnog muškarca i heteroseksualne žene pošteđeno je još jednog problema koji može predstavljati pravi izazov za prijateljstvo između heteroseksualnih žena – borbe, tj. takmičenja oko istog potencijalnog ljubavnog partnera.
Zbog nepostojanja seksualne tenzije i međusobnog takmičenja oko istog potencijalnog ljubavnog partnera, heteroseksualne žene u prijateljskoj vezi sa homoseksualnim muškarcem osećaju da mogu da budu onakve kakve jesu jer njihovo ponašanje neće biti protumačeno kao flertovanje ili pokušaj zavođenja. Homoseksualni muškarci u prijateljskim odnosima sa ženama imaju osećaj da su prihvaćeni takvi kakvi jesu, što je osećaj koji često izostaje u njihovim odnosima sa heteroseksualnim muškarcima. Osim toga, prijateljstva homoseksualnih muškaraca sa heteroseksualnim muškarcima koji znaju za njihovo seksualno opredeljenje vrlo su retka. Malo je heteroseksualnih muškaraca spremno na takvo prijateljstvo jer se boje reakcija okoline: prijateljstvo sa homoseksualnim muškarcem može u očima okoline učiniti spornom, tj. sumnjivom, njihovu sopstvenu muškost. Stoga, pogotovu u konzervativnijim sredinama, prijateljstvo sa ženama za homoseksualne muškarce može biti jedini način da ostvare prijateljske odnose. A, kako reče poznati rimski državnik i filozof Marko Tulije Ciceron: Život bez prijateljstva je ništa.
Psiholog Erik Rasel snažna prijateljstva između homoseksualnih muškaraca i heteroseksualnih žena objašnjava time što oni predstavljaju jedni drugima savršene saveznike u ljubavnim, tj. partnerskim problemima. Istraživanja Rasela i saradnika pokazuju da homoseksualni muškarci, u vezi sa sopstvenim romantičnim problemima, imaju najviše poverenja u savete heteroseksualnih žena. Poverenje je uzajamno:
Heteroseksualne žene, u vezi sa sopstvenim romantičnim problemima, imaju najviše poverenja u savete koje bi im dali homoseksualni muškarci.
Podatke iznete u ovom tekstu za sada treba uzeti sa oprezom jer su psihološka istraživanja na koja smo se pozivali rađena najviše u SAD, tj. u društvenom miljeu u kojem ljudi ne samo da ne skrivaju svoju seksualnu orijentaciju već je najčešće eksplicitno navode pri upoznavanju i predstavljanju.
Šta možemo da naučimo iz prijateljstva između heteroseksualnih žena i homoseksualnih muškaraca?
Izgleda da se pravo i duboko prijateljstvo najlakše rađa između osoba koje nisu seksualno privlačne jedne drugima i među kojima ne postoji rivalitet u biranju potencijalnog ljubavnog partnera. Stoga bi naš savet heteroseksualnim ženama mogao biti: zanemarite predrasude koje u našoj sredini postoje o homoseksualnim muškarcima jer se možda baš među njima nalaze vaši potencijalno najbolji budući prijatelji.