Veštačka inteligencija i lekovi – novi iskorak u medicini
Koristeći veštačku inteligenciju – Artificial intelligence (AI) – naučnici su uspeli da među hiljadama supstanci/kandidata, do sada nezamislivom brzinom dođu do antibiotika koji ubija vrlo opasnu tzv. superbakteriju, koja predstavlja jednu od najvećih opasnosti među bakterijama danas.
Već duže vreme govori se o inovacijama koje donosi AI, a ove godine platforma za testiranje postala je dostupna svima, pa se čuju različita mišljenja, a neka su pomalo i zastrašujuća. Postavlja se pitanje da li će mašine zameniti ljude, i to u raznim granama industrije i svakodnevnom životu. Međutim, upravo zbog prednosti AI ona može da pomogne tamo gde prestaje moć ljudskog znanja, ili je potreban veoma dug istraživački rad kada imamo neki akutni problem.
Zato u nekim granama, kao što je u slučaju o kome pišemo, AI donosi revoluciju u farmaciji, odnosno medicini, naravno to nisu jedine oblasti.
Naravno, postoje poslovi, odnosno problemi koji zahtevaju ne samo inteligenciju već i kreativnost, emocionalni pristup i empatiju. U tom slučaju, dominantan je ljudski faktor.
Već decenijama srećemo se s problemom da bakterije koje izazivaju bolesti postaju otporne na postojeće antibiotike.
Zaista, neverovatno zvuči podatak da zato više od milion ljudi godišnje umire od infekcija koje izazivaju bakterije otporne na antibiotike kojima danas raspolažemo. Jedna od bakterija za čije ime verovatno niste čuli je Acinetobacter baumannii, koja inficira rane i izaziva pneumoniju, zapaljenje pluća.
SZO – Svetska zdravstvena organizacija – smatra je jednom od tri najveće opasnosti među patogenim bakterijama.
Svakako je to bio razlog da naučnici krenu u potragu za antibiotikom koji bi bio efikasan u slučaju infekcije izazvane pomenutom bakterijom.
U laboratorijskim uslovima, tokom vremena manuelno je testirano na hiljade supstanci da bi se utvrdilo koje od njih potencijalno usporavaju rast ili ubijaju ovu opasnu bakteriju.
- Na podlozi u petri šolji su postavljeni diskovi sa razlčitim supstancama. Bakterija koja raste na podlozi neće rasti oko diska na kome je supstanca na koju je bakterija osetljiva. Dijametar oko diska pokazuje kako koja supstanca utiče na bakteriju.
Postojeće informacije unete su u sistem veštačke inteligencije – Artificial intelligence (AI). Tako je AI osposobljen da ima sve informacije o hemijskoj strukturi supstanci koje imaju uticaj na bakteriju Acinetobacter baumannii. Tako je osposobljen da među supstancama prepozna potencijalne kandidate koji mogu da unište pomenutu bakteriju.
Istraživački tim ubacio je u sistem preko 6.000 supstanci za koje nemaju nikakvih podataka o njihovom potencijalnom dejstvu na A. baumannii.
AI je za samo jedan i po čas proizveo listu od 240 supstanci koje mogu imati dejstvo na bakteriju. Tako su istraživači imali da laboratorijski testiraju samo 240 supstanci i ubrzo su dobili ohrabrujuće rezultate da devet supstanci ima efekat, a jedna od njih posebno – to je abaucin.
- Disk sadrži supstancu koja bakteriji ne dozvoljava rast.
Ovaj precizan pristup trebalo bi da umanji mogućnost da bakterija postane otporna, kao i da izaziva mnogo manje nuspojava, smatraju naučnici.
Rezultati ovog pristupa, koji bi mogao da se nazove i revolucijom u potrazi za efikasnim lekovima, objavljeni su u časopisu Nature Chemical Biology.
Naravno, nakon otkrića sledi usavršavanje supstance/pristupa, da bi mogla da se uvede u klinička ispitivanja.
Zato istraživači u Kanadi i Sjedinjenim Američkim Državama smatraju da AI ima veliku moć da neverovatno ubrza otkriće novih lekova.